فایتر و مبارزه با تب زرد!
در چند سال گذشته بیماری تب زرد بالاترین میزان شیوع را در بین بیماری های منتقل شده از تریق ناقل در دنیا و خخصوصا برزیل داشته است. پشه آئدس آجیپتی (aedes aegypti) که ناقل اصلی آربوویروس عامل این بیماری است در تمامی مخازن ذخیره و ظروفی که در خانه نگهداری شده و آب را در خود نگهداری میکنند میتواند تخم ریزی و تکثیر کند. در طول دهه های اخیر کنترل بیماری تب زرد از طریق کاهش مکان های بالقوه تخم ریزی در خانه ها و کنترل شیمیایی لارو ها و پشه های بالغ صورت گرفته است.
به دلیل مقاوم شدن این حشره در مقابل حشره کش ها و همچنین اثرات منفی زیست محیطی حشره کش ها استفاده از مواد شیمیایی جهت کنترل این حشره رد شده است. این مسئله محققین را وادار به توجه بیشتر به راه های جایگزین جهت کنترل ناقلین این این بیماری نمود. از جمله این راه ها استفاده از کنترل بیولوژیکی از طریق ماهیانی است که لارو این حشره را شکار میکنند.
به همین منظور در ایالتی در شمال شرقی برزیل گونه های متنوعی از ماهی ها جهت مبارزه بیولوژیکی در منابع آب خانگی استفاده میشده است که از بین گونه های مورد استفاده تنها جنس نر ماهی فایتر دارای توانایی شکارگری بوده و میتوانند بیش از ۴۰۰ لارو این حشره را در روز مصرف کند. به طوری که در مطالعه اولیه که در شرایط آزمایشگاهی صورت گرفت نمونه های جنس نر ماهخی فایتر حدود ۵۰۰ لارو پشه آئدس آجیپتی را در کمتر از ۲۴ ساعت مصرف کردند. در مطالعه میدانی صورت گرفته ماهی فایتر در انواع متنوعی از ظروف و تانک های ذخیره آب قرار گرفت. نتایج این مطالعه بسیار امیدوار کننده بود زیرا در هیچ یک از مراحل کار لارو این حشره در ظروف ذخیره آبی که تنها در آن ماهی فایتر قرار گرفته بود یافت نشد. این مسئله باعث توجه بیشتر به استفاده از این گونه گردید. در نتیجه ی علاقه و توجه زیاد مطبوعات محلی و ملی درک مردم نسبت به این مسئله بیشتر شد که با افزایش تقاضا برای این ماهی همراه بود. در شهر فورتالزا تقاضا برای این ماهی از میزان برداشت از مناطق طبیعی تخم ریزی بیشتر شد. به همین دلیل گونه های جدید مورد مطالعه قرار گرفتند.
در مطالعه ای مه به این منظور انجام شد ثابت گردید که از میان ۵ گونه مورد بررسی جنس نر و ماده گورامی سه خال(trichogaster trichopterus) و ماهی astyanax fasciatus و جنس ماده ماهی فایتر و ماهی مولی (poecilia sphenops) موثر ترین شکارچیان لارو آیدس آچیپتی می باشند. ضمن آنکه از لحاظ وزنی و اندازه ماهی فایتر میتواند ۵۲۳ لارو آئدس آجیپتی را به ازای هر گرم وزن در روز مصرف نمایند. بنابر این باتوجه به رژیم غذایی ماهی فایتر و توانایی آن در استفاده از لارو حشرات می تواند به عنوان گونه ای جهت مبارزه بیولوژیک مورد استفاده قرار بگیرد. ضمن آنکه در مقایسه با گونه های مورد استفاده در زمان حاضر که زنده زا بوده و کنترل پراکندگی و تکثیر آنها مشکل میباشد و خود له آفات مزارع پرورش ماهی تبدیل شده اند فراوانی این گونه با توجه به روش تگثیر آن و تخم گذار بودن قابل کنترل میباشد.
منبع مطالب:
کتاب ماهی جنگجو(بتا اسپلندنس) تالیف دکتر ایمان سوری نژاد – مهندس محمد حسین ابراهیمی و پدکتر محمد نبی عدلو. انتشارات دانشگاه هرمزگان
منبع تصاویر:
https://www.thesprucepets.com/how-long-do-bettas-live-1380782
https://www.rentokil.com/id/en/services/pest-control-services/mosquitoes/7-important-questions-about-aedes-aegypti
